Klamka zapadła: wiek emerytalny w górę i taki sam dla kobiet i mężczyzn. Prezydent podpisał ustawę

Powszechny wiek emerytalny – jak wygląda obecnie?

Od 1 października 2017 r., zgodnie z art. 24 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wiek emerytalny w Polsce wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Jest to minimalny wiek, który umożliwia skorzystanie z prawa do emerytury.

Zgodnie z tymi przepisami, osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r. mogą przejść na emeryturę, jeśli:

• ukończyły powszechny wiek emerytalny (60 lat – kobiety, 65 lat – mężczyźni),
• mają opłacone składki z tytułu ubezpieczenia społecznego lub emerytalno-rentowego, choćby za jeden dzień (np. jako pracownicy lub osoby prowadzące działalność pozarolniczą),
• nie korzystają już z emerytury przysługującej z tytułu osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego.

Od tych zasad istnieją jednak wyjątki – przewidziane m.in. w art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184 wspomnianej ustawy, a także w art. 88a ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela. Dzięki tym przepisom, na wcześniejszą emeryturę mogą przejść np. górnicy, osoby pracujące w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, a także nauczyciele.

Prezydent podpisał ustawę podnoszącą wiek emerytalny

Zmiana wieku emerytalnego to część szerszej nowelizacji ustawy z dnia 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych. Nowelizacja przewiduje:

• podniesienie granicy wieku, po której komornicy i asesorzy komorniczy są odwoływani ze stanowiska – z 65 do 70 lat,
• zniesienie maksymalnego 6-letniego okresu trwania asesury komorniczej.

Ustawa zawiera również przepisy przejściowe – postępowania w sprawach odwołania komornika lub asesora, które rozpoczęto przed wejściem w życie nowych przepisów, będą kończone na podstawie dotychczasowych regulacji. Komornicy i asesorzy, którzy zostali odwołani na mocy starych przepisów, mogą jednak ubiegać się o ponowne powołanie – o ile nie ukończyli jeszcze 70 lat.

Nowelizacja powrotem do wcześniejszych zasad

W praktyce, nowe przepisy oznaczają powrót do regulacji obowiązujących do końca 2018 r. Przed 1 stycznia 2019 r. obowiązywała ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji, która przewidywała granicę wieku na poziomie 70 lat. Po tej dacie:

• Minister Sprawiedliwości odwoływał komornika sądowego z urzędu po ukończeniu przez niego 65. roku życia,
• Prezes sądu apelacyjnego odwoływał asesora komorniczego po osiągnięciu przez niego tego samego wieku.

70 rok życia – standard emerytalny w zawodach prawniczych

Ustawodawca uzasadnia nowelizację argumentem o konieczności zrównania granicy wieku z innymi zawodami prawniczymi. Wiek 70 lat jako graniczny obowiązuje m.in.:

• Notariuszy – art. 16 § 1 pkt 2a ustawy z 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie,
• Sędziów– art. 69 ust. 1 i 3 ustawy z 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych – sędziowie przechodzą w stan spoczynku w wieku 65 lat, ale możliwe jest przedłużenie do 70 roku życia,
• Prokuratorów – art. 127 § 1 ustawy z 28 stycznia 2016 r. – Prawo o prokuraturze, który odsyła do zasad obowiązujących dla sędziów,
• Adwokaci i radcowie prawni – nie mają ustawowo określonego górnego limitu wieku.

Na tym tle komornicy byli jedyną grupą zawodową, która obligatoryjnie kończyła pracę w wieku 65 lat – niezależnie od stanu zdrowia, kompetencji czy chęci dalszego pełnienia funkcji.

Wydłużenie wieku emerytalnego - uprawnienie, nie obowiązek

Co istotne, podniesienie wieku emerytalnego nie oznacza, że wszyscy komornicy będą musieli pracować aż do 70 roku życia. Nowelizacja daje taką możliwość – ale jej nie narzuca.

Każdy komornik lub asesor komorniczy może, po osiągnięciu wieku emerytalnego, złożyć rezygnację. Minister Sprawiedliwości może ją przyjąć, a tym samym umożliwić przejście na emeryturę. Zgodnie z art. 33 ust. 3 ustawy o komornikach sądowych, zastosowanie mają przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – podobnie jak w przypadku innych obywateli.

Krok w stronę ratowania systemu emerytalnego

Choć zmiana dotyczy wyłącznie wąskiej grupy zawodowej, to nie jest ona obojętna dla systemu emerytalnego. Każde wydłużenie wieku emerytalnego, nawet w jednej grupie zawodowej - oznacza odroczenie momentu wypłaty świadczeń, a tym samym odciążenie budżetu państwa i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jednocześnie osoby pracujące dłużej - wnoszą do systemu dodatkowe składki emerytalne.

W 2024 r. ZUS otrzymał z budżetu państwa rekordową dotację w wysokości 64,7 mld zł – o 13 mld zł więcej niż rok wcześniej. Cały budżet państwa wynosi 921,6 mld zł, co oznacza, że dotacja do ZUS pochłania już niemal 7% ogólnych wydatków.

Tymczasem same koszty Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w 2024 r. wyniosły aż 418,1 mld zł – o 52,8 mld zł więcej niż w roku 2023. Z tej kwoty, aż 369 mld zł przeznaczono na wypłaty emerytur i rent.¹

Długość życia się wydłuża a tym samym rosną koszty świadczeń emerytalnych

Wydłużenie wieku aktywności zawodowej to odpowiedź na pogłębiające się problemy demograficzne. Polskie społeczeństwo starzeje się w szybkim tempie.

Na koniec 2023 r. osoby w wieku co najmniej 60 lat stanowiły 26,3% całej populacji – to wzrost o 9,1 punktu procentowego w porównaniu z rokiem 2005. Prognozy Głównego Urzędu Statystycznego wskazują, że do roku 2060 liczba seniorów wzrośnie do 11,9 mln osób – co będzie stanowić 38,3% ogółu mieszkańców Polski.²

Jednocześnie liczba osób w wieku produkcyjnym będzie spadać – według prognoz nawet o 40% do 2060 roku. To niepokojący trend, który zagraża wypłacalności systemu emerytalnego w jego obecnej formie.

Kiedy nowe przepisy wejdą w życie?

Ustawa z dnia 25 czerwca 2025 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

¹ Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za 2024 r.

^{2 emeru}Prognoza ludności na lata 2023–2060 – GUS

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 25 czerwca 2025 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych

Ustawa z dnia 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych

Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

Dalszy ciąg materiału pod wideo