Ten nowotwór coraz częściej atakuje młodych. Diagnozowany u osób 40+

• Dobrze dbasz o zdrowie? Odpowiesz na te pytania i poznaj swój Indeks Zdrowia!
• Więcej aktualnych wiadomości znajdziesz na stronie głównej Onetu

Nowotwory diagnozowane u coraz młodszych dorosłych

Nowotwory przewodu pokarmowego, takie jak rak jelita grubego, żołądka czy przełyku, coraz częściej dotykają osoby w wieku 50 lat i młodsze. Najnowsze badania wykazują, że w Stanach Zjednoczonych liczba zachorowań na te nowotwory rośnie szybciej niż w przypadku innych typów raka o wczesnym początku. Eksperci podkreślają, że trend ten jest szczególnie niepokojący i wymaga pilnych działań w zakresie profilaktyki oraz wczesnego wykrywania.

Według danych opublikowanych w "British Journal of Surgery", w latach 2010-2019 liczba przypadków nowotworów przewodu pokarmowego u młodych dorosłych wzrosła o blisko 15 proc. Naukowcy zwracają uwagę, że największy odsetek zachorowań dotyczy osób w wieku od 40 do 49 lat, jednak najszybszy wzrost obserwuje się w jeszcze młodszych grupach wiekowych.

Badacze podkreślają, że osoby urodzone w 1990 r. są dwukrotnie bardziej narażone na raka okrężnicy i aż czterokrotnie na raka odbytnicy w porównaniu do osób urodzonych w 1950 r. Zespół naukowców przywołuje także dane amerykańskiego Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom (CDC), według których liczba zachorowań na raka jelita grubego wzrosła ponad trzykrotnie wśród nastolatków w wieku od 15 do 19 lat oraz niemal dwukrotnie wśród młodych dorosłych w wieku od 20 do 24 lat.

Dostęp do badań przesiewowych

W raporcie opublikowanym w "Journal of the American Medical Association" naukowcy zwracają uwagę, że mimo rozszerzenia wytycznych dotyczących badań przesiewowych na osoby młodsze, nie są one powszechnie realizowane. Nowe zalecenia obejmują badania przesiewowe w kierunku raka jelita grubego już od 45. roku życia, jednak w 2021 r. tylko około jedna piąta Amerykanów w wieku od 45 do 49 lat poddała się takim badaniom.

Główny badacz dr Thejus Jayakrishnan z Dana-Farber Cancer Institute podkreślił, że przestrzeganie zasad badań przesiewowych jest kluczowe dla ratowania życia, ponieważ pozwala na wcześniejsze wykrycie choroby lub nawet jej zapobieganie poprzez usuwanie zmian przedrakowych.

A jak wygląda sytuacja w Polsce? W naszym kraju funkcjonuje program badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego i skierowany jest on do osób w dwóch kategoriach wiekowych:

• do 50 do 65 lat;
• od 40 do 49 lat — w przypadku rozpoznania raka jelita grubego w rodzinie.

Program przewiduje wykonanie kolonoskopii wraz z ewentualnym pobraniem wycinków z nacieku nowotworowego lub zmian podejrzanych o charakter nowotworowy. Program obejmuje też: usunięcie polipów do wielkości 15 mm; poddanie badaniu histopatologicznemu wszystkich wycinków i usuniętych polipów; wskazanie konkretnych zaleceń dotyczących leczenia u osób, które wykonały kolonoskopię przesiewową.

Więcej o programie badań przesiewowych znajdziesz na stronie NFZ.

Wzrost zachorowań wśród kobiet i mniejszości etnicznych

W badaniu opublikowanym w "JAMA" odnotowano, że w latach 2018-2022 liczba przypadków kilku typów nowotworów przewodu pokarmowego rosła szczególnie szybko wśród kobiet. W tym okresie:

• liczba przypadków raka jelita grubego wzrastała średnio o 5 proc. rocznie u kobiet i o 3,5 proc. u mężczyzn,
• liczba przypadków raka przełyku rosła o prawie 6 proc. rocznie u kobiet i o 1 proc. u mężczyzn,
• liczba przypadków raka żołądka zwiększała się o około 4 proc. rocznie u kobiet i poniżej 3 proc. u mężczyzn,
• liczba nowotworów jelita cienkiego wzrosła o 3,5 proc. u kobiet i poniżej 3 proc. u mężczyzn.

Z kolei raport "British Journal of Surgery" wskazuje, że wzrost zachorowań na nowotwory przewodu pokarmowego szczególnie dotyka czarnoskórych, Latynosów oraz rdzennych Amerykanów.

Czynniki ryzyka i agresywny przebieg choroby

Naukowcy wymieniają główne czynniki ryzyka rozwoju nowotworów przewodu pokarmowego, do których należą: otyłość, dieta bogata w tłuszcze typowa dla krajów zachodnich, stłuszczenie wątroby, palenie tytoniu oraz spożywanie alkoholu.

Zwracają także uwagę, że młodsi pacjenci często zmagają się z bardziej agresywnymi postaciami nowotworów i wymagają intensywniejszego leczenia niż osoby starsze. Przeżywalność w tej grupie jest podobna lub nawet niższa niż wśród starszych pacjentów.

Dr Kimmie Ng, dyrektor Young-Onset Colorectal Cancer Center w Dana-Farber Cancer Institute, zaznaczyła, że rak jelita grubego stanowi ponad połowę przypadków nowotworów przewodu pokarmowego o wczesnym początku, ale nie jest to jedyny typ nowotworu, którego liczba przypadków rośnie wśród młodych dorosłych.

Wskazała również, że obecnie dostępne dane są ograniczone, zwłaszcza w odniesieniu do raka trzustki, żołądka i przełyku. Jej zdaniem, kompleksowa analiza dostępnych informacji może przyczynić się do zwiększenia świadomości społecznej i edukacji, co jest istotne, ponieważ nowotwory przewodu pokarmowego stanowią znaczną część zgonów związanych z rakiem wśród młodych dorosłych zarówno w USA, jak i na świecie.