Wnuczka Wiktora Zborowskiego przechodzi terapię hormonalną. Przedwcześnie dojrzewa

• Poznaj swój Indeks Zdrowia! Wystarczy, że odpowiesz na te pytania
• Więcej aktualnych wiadomości znajdziesz na stronie głównej Onetu

Przedwczesne dojrzewanie wnuczki Wiktora Zborowskiego — diagnoza

Przedwczesne dojrzewanie diagnozowano u córki Zborowskiej już od najmłodszych lat. W Brazylii, gdzie rutynowe badania tego typu dla dzieci rozpoczynają się już od 5. roku życia, szczególną uwagę zwraca się na wiek kostny. Wykonuje się w tym celu prześwietlenie dłoni, które pozwala ocenić, czy wiek kośćca dziecka odpowiada jego wiekowi metrykalnemu. Hanna Zborowska zrobiła badanie swojej córce po raz pierwszy, gdy dziewczynka miała sześć lat. Wyniki były wtedy prawidłowe, jednak rok później sytuacja uległa zmianie.

"No i w tym roku wyszło właśnie, że wiek kostny mojego dziecka nie jest równoznaczny z wiekiem chronologicznym. Od razu zlecono USG macicy, jajników. Na szczęście są teraz możliwości, żeby zatrzymać przedwczesne dojrzewanie u dziewcząt" – wyjaśniła Zborowska.

Badania i terapia hormonalna jako sposób walki z przedwczesnym dojrzewaniem

Po otrzymaniu niepokojących wyników lekarze zdecydowali się na zastosowanie terapii hormonalnej pozwalającej zatrzymać proces dojrzewania. Zastrzyki podawane dziecku co pół roku, przez najbliższe trzy lata, mają kontrolować rozwój fizyczny i chronić przed negatywnym wpływem przedwczesnego dojrzewania zarówno na zdrowie, jak i na aspekt emocjonalny.

Zborowska zauważyła jednak, że mimo refundacji takiej terapii w Brazylii, gdzie również mogłaby jej szukać, czas oczekiwania na leczenie jest bardzo długi. Dlatego zdecydowała się na działanie prywatne. Wyjaśniła także, że skutki uboczne zastrzyków są minimalne, w porównaniu z korzyściami płynącymi z terapii hormonalnej.

"To jest po prostu zastrzyk, który jest bardziej oleisty, więc trochę bardziej boli. Natomiast to jest jeden zastrzyk na pół roku. Oczywiście są też jakieś skutki uboczne, natomiast one są na tyle małe, że jakby położyć na szalę tego, co dziecko może zyskać dzięki temu, że nie dojrzeje przedwcześnie, a co stracić, no to jednak lekarze byli zgodni" – tłumaczyła Zborowska.

Przedwczesne dojrzewanie może mieć negatywny wpływ nie tylko na fizyczne zdrowie dziecka, lecz także na jego rozwój emocjonalny. Dlatego eksperci podkreślają wagę szybkiej interwencji. W przypadku córki influencerki terapia, choć wymaga nakładu finansowego, pozwala na zahamowanie niekorzystnych skutków i daje szansę na uniknięcie dalszych komplikacji zdrowotnych w przyszłości.

Zobacz też: Lina Medina. Najmłodsza matka na świecie. Miała pięć lat, kiedy urodziła

Przedwczesne dojrzewanie płciowe u dzieci — jak je rozpoznać i co robić?

Przedwczesne dojrzewanie płciowe to zjawisko, które może budzić niepokój zarówno u rodziców, jak i lekarzy. U dziewcząt objawy pojawiają się przed ukończeniem ośmiu lat, a u chłopców przed dziewiątym rokiem życia. Przyczyny tego stanu bywają różne — od łagodnych wariantów po poważniejsze schorzenia wymagające specjalistycznej diagnostyki.

Najczęściej przedwczesne dojrzewanie dotyczy dziewczynek, u których objawy mają zwykle łagodniejszy przebieg. W przypadku chłopców pojawienie się symptomów zawsze wymaga szczególnej uwagi i dokładniejszej oceny pod kątem ewentualnych zmian guzowatych. Wśród możliwych przyczyn wymienia się m.in. drobne guzki w okolicy podwzgórza, choroby nadnerczy czy hormonalnie czynne guzy, choć czasem jest to jedynie niegroźna odmiana.

Pierwsze objawy i łagodne warianty przedwczesnego dojrzewania płciowego

Pierwszym sygnałem dojrzewania u dziewcząt jest zwykle powiększenie gruczołów piersiowych, które początkowo może dotyczyć tylko jednej strony. U chłopców natomiast na początku dochodzi do zwiększenia objętości jąder, choć rodzice najczęściej zauważają pojawienie się owłosienia łonowego lub pod pachami. W obu przypadkach można zaobserwować przyspieszenie wzrostu, zmianę zapachu potu oraz czasami występowanie łojotokowych zmian na twarzy.

Nie zawsze jednak pojedyncze cechy dojrzewania, które pojawiają się u młodszych dzieci, oznaczają patologię. Często spotyka się tzw. łagodne warianty przedwczesnego dojrzewania, zwłaszcza u dziewczynek. Wcześnie widoczne powiększenie gruczołów piersiowych bywa częste u noworodków każdej płci, a u dziewczynek może utrzymywać się nawet do drugiego roku życia. Jeśli nie towarzyszy temu rozwój owłosienia płciowego ani przyspieszenie wzrostu, nie ma potrzeby wykonywania badań hormonalnych.

Należy jednak pamiętać, że utrzymywanie się tego objawu w wieku powyżej 3-4 lat lub powiększenia piersi przed ósmym rokiem życia powinno zmusić do przeprowadzenia konsultacji z endokrynologiem dziecięcym.

Zobacz też: Oto znaki, że musisz jak najszybciej iść do endokrynologa

Diagnostyka i postępowanie przy przedwczesnym dojrzewaniu płciowym

W przypadku wystąpienia objawów przedwczesnego dojrzewania należy zgłosić się do pediatry albo lekarza rodzinnego. Jeśli lekarz uzna objawy za niepokojące, wyda skierowanie dla dziecka do poradni endokrynologicznej. Podczas diagnostyki lekarz ocenia stopień zaawansowania dojrzewania, korzystając ze skali Tannera, która opisuje rozwój cech płciowych. U dziewcząt bierze się pod uwagę wielkość piersi, owłosienie łonowe i pachowe czy też ewentualne pojawienie się miesiączki. U chłopców istotne jest określenie wielkości prącia i jąder oraz obecność owłosienia płciowego.

Ważnym elementem diagnostyki jest także ocena tempa wzrastania, czyli tzw. skoku wzrostowego. Lekarz zleca również wykonanie zdjęcia RTG dłoni i nadgarstka, aby określić wiek kostny dziecka. Przyspieszenie dojrzewania kośćca może oznaczać, że dziecko przestanie rosnąć wcześniej i osiągnie niższy wzrost końcowy.

Badania laboratoryjne obejmują oznaczenie stężenia gonadotropin (LH i FSH) oraz estradiolu i testosteronu we krwi, czyli steroidów płciowych. W przypadku podejrzenia zaburzeń funkcji nadnerczy konieczne jest także oznaczenie 17-hydroksyprogesteronu, testosteronu i androstenedionu, a także hormonów nadnerczowych w dobowej zbiórce moczu.

Wysokie stężenie gonadotropin może wskazywać na problem związany z podwzgórzem, co wymaga wykonania rezonansu magnetycznego przysadki i podwzgórza. U dziewczynek z nieprawidłowymi wynikami badań hormonalnych zaleca się również wykonanie USG jajników i macicy.

Leczenie przedwczesnego dojrzewania

W przypadku łagodnego powiększenia gruczołów piersiowych wystarczy okresowa kontrola u endokrynologa dziecięcego co sześć miesięcy, z monitorowaniem dojrzewania kośćca. Podobnie postępuje się u dzieci z izolowanym owłosieniem płciowym, jeśli patologiczna przyczyna problemu zostanie wykluczona.

Leczenie przedwczesnego dojrzewania pochodzenia podwzgórzowego (jeśli potwierdzono brak obecności guzka) polega na podawaniu domięśniowo leku o przedłużonym działaniu hamującego wydzielanie gonadotropin. W Polsce stosuje się tryptorelinę o przedłużonym uwalnianiu, podawaną co cztery tygodnie. Terapia ta zatrzymuje proces dojrzewania i zapobiega dalszemu przyspieszeniu dojrzewania kośćca, co korzystnie wpływa na ostateczny wzrost dziecka. Leczenie trwa zazwyczaj do dziesiątego lub jedenastego roku życia. Potem pacjenci przechodzą w prawidłowy proces dojrzewania.

Z kolei przedwczesne dojrzewanie pochodzenia nadnerczowego wymaga stałego podawania glikokortykosteroidów, a leczenie prowadzi specjalista endokrynolog dziecięcy.

Przeczytaj także: Nowy skutek uboczny stosowania sterydów. Badanie na tysiącach osób potwierdza

Możliwości wyleczenia i dalsza opieka na dzieckiem dojrzewającym przedwcześnie

Leczenie przedwczesnego dojrzewania pochodzenia podwzgórzowego kończy się, gdy dziecko osiągnie wiek fizjologicznego dojrzewania. W przypadku chorób nadnerczy konieczna jest terapia do końca życia, natomiast wykrycie zmian guzowatych gonad wymaga leczenia chirurgicznego. Niewielkie guzki w okolicy podwzgórza są monitorowane poprzez regularne badania rezonansem magnetycznym co 6-12 miesięcy.

Po zakończeniu leczenia dzieci, które były leczone z powodu zmian guzowatych, wymagają okresowych kontroli — rezonansu magnetycznego lub USG. Jeśli przyczyna była łagodna, po osiągnięciu odpowiedniego wieku pokwitania, nie ma potrzeby dalszego nadzoru. W przypadku chorób nadnerczy pacjent musi jednak pozostawać pod stałą opieką endokrynologa i regularnie kontrolować poziom hormonów we krwi, minimum co sześć miesięcy.

Czy można zapobiec przedwczesnemu dojrzewaniu?

Nie istnieją skuteczne metody zapobiegania zaburzeniom dojrzewania. Teorie dotyczące wpływu diety, na przykład spożywania mięsa kurczaków przez niemowlęta, na występowanie powiększenia gruczołów piersiowych u dziewczynek, nie zostały potwierdzone naukowo.